Cyflwynaid

Wrth i bobl ifanc nesáu at 16 a 18 oed, byddant yn gallu gwneud mwy o benderfyniadau yn eu bywydau. Gallai person ifanc ddechrau rheoli cyfrifon banc, cronfeydd ymddiriedolaeth a'i ofal meddygol ei hun. Ni fydd rhieni pobl ifanc ag anableddau dysgu yn gallu gwneud penderfyniadau ar eu rhan yn awtomatig. Mae’n hanfodol bod teuluoedd yn deall y ddeddfwriaeth a’r cymorth ynghylch pontio.

Ewyllysiau a Rheolau Diewyllysedd

Efallai y bydd amser pan na fyddwch o gwmpas i gefnogi eich person ifanc. Mae'n bwysig cyfathrebu a threfnu'ch ystâd (yr hyn rydych chi'n berchen arno) yn y ffordd rydych chi ei heisiau. Os na wneir ewyllys, gallai eich ystâd gael ei gadael i'ch teulu oherwydd diffyg ewyllys. Ysgrifennodd Cyngor ar Bopeth erthygl sy'n esbonio'r rheolau. https://www.citizensadvice.org.uk/family/death-and-wills/who-can-inherit-if-there-is-no-will-the-rules-of-intestacy/ I ddeall mwy am yr hyn y mae gwneud ewyllys yn ei olygu, dilynwch y ddolen hon:

https://www.citizensadvice.org.uk/wales/family/death-and-wills/wills

https://www.moneyhelper.org.uk/en/family-and-care/death-and-bereavement/sorting-out-the-estate-when-there-is-a-will

Cynhwysedd / dirprwyaeth / Atwrneiaeth Arhosol

Mae ffrindiau a theuluoedd yn rhwydweithiau pwysig i helpu unigolion ag anableddau dysgu i wneud penderfyniadau. Mae Deddf Galluedd Meddyliol 2005 yn sail i'r ymagwedd y dylid ei mabwysiadu i gefnogi pobl ifanc. Mae gan y Sefydliad Gofal Cymdeithasol er Rhagoriaeth wefan llawn gwybodaeth ar y ddeddf a fideos i egluro’r egwyddorion allweddol: https://www.scie.org.uk/mca/introduction/mental-capacity-act-2005-at-a-glance

Mae Mind wedi creu gwefan ddefnyddiol sy’n mynd trwy feysydd allweddol sy’n ymwneud â’r ddeddf: https://www.mind.org.uk/information-support/legal-rights/mental-capacity-act-2005/overview/

Mae’n bwysig cydnabod y bydd llawer o bethau’n newid o ran gwneud penderfyniadau, yn enwedig wrth i bobl ifanc droi’n 18. Gall pobl ifanc ddechrau gwneud penderfyniadau annibynnol am eu hiechyd a’u haddysg yn 16 oed, yn 18 oed, ni fydd rhieni’n gymwys yn awtomatig i gwneud penderfyniadau ar eu rhan.

Atwrneiaeth Arhosol yn erbyn Dirprwyaeth

Mae rhai gwahaniaethau craidd rhwng bod yn atwrnai a bod yn ddirprwy. Un o’r gwahaniaethau yw bod yn rhaid i’r “rhoddwr” (y sawl sy’n rhoi’r pŵer) fod â’r gallu i roi pŵer i atwrnai (person a fyddai’n gweithredu ar ran rhywun arall). Os asesir nad yw person ifanc yn meddu ar alluedd, yna i fod mewn sefyllfa gwneud penderfyniad, bydd angen i deuluoedd fynd i’r Llys Gwarchod a gwneud cais i fod yn ddirprwy neu’n benderfyniad unwaith ac am byth. Mae penderfyniadau untro yn caniatáu i'r llys wneud penderfyniadau pan na fydd angen cyfres o benderfyniadau o bosibl

https://www.gov.uk/oneoff-decision-personal-welfare

https://www.gov.uk/become-deputy

Bancio

Mae gan bobl ifanc ag anableddau yr hawl i reoli eu cyfrifon banc eu hunain os ydynt yn gallu gwneud hynny. Dylai teuluoedd a chymorth gyfeirio at god ymarfer Deddf Galluedd Meddyliol 2005 i ganfod y ffordd orau o gefnogi eu pobl ifanc.

Dyma ddogfen llywodraeth y UK sy’n cyflwyno’r holl bynciau yn yr adran hon: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1106510/manage-a-bank-account-for-someone-else-large-print.pdf

Mae gan bob banc bolisi gwahanol, dyma rai o fanciau’r uk:

Lloyds Bank

HSBC

Santander

Barclays

Royal Bank of Scotland

Natwest

Halifax