Cyflwyniad i Addysg

Mae addysg yn un o'r meysydd allweddol lle bydd pobl ifanc yn aml yn profi cyfnodau trosianol lluosog. Mae hyn yn arbennig o amlwg oherwydd y Ddeddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a Thribiwnlysoedd 2018 newydd. Y newid hwn o 0-25 Anghenion Addysgol Arbennig 2013 i Anghenion Dysgu Ychwanegol 2018 yw’r broses o drosglwyddo systemau, a elwir yn aml yn AAA i ADY. Yn yr adran nesaf hon, bydd ffocws allweddol ar y system newydd, sut mae hyn yn berthnasol i bobl ifanc/teuluoedd a dyletswydd ysgolion prif ffrwd, ysgolion arbenigol a Sefydliadau addysg bellach. Yn gyffredin mae’r gair “plant” yn cyfeirio at 3-15 a “person ifanc” 16-25 yn y cyd-destun hwn.

Mathau o Leoliadau Addysgol

Prif ffrwd – ysgolion a fydd â disgyblion niwro-nodweddiadol a niwroamrywiol yn dysgu gyda'i gilydd. Yn aml bydd gan ysgolion nifer dethol o staff sydd wedi'u hyfforddi'n arbennig a fydd yn cefnogi disgyblion sydd angen darpariaethau dysgu ychwanegol.

Arbenigwr – mae’r holl staff wedi’u hyfforddi i gefnogi disgyblion gyda darpariaethau dysgu ychwanegol, bydd gan bob disgybl gynllun datblygu unigol.

Addysg yn y cartref – gall gwarcheidwaid addysgu disgyblion y tu allan i leoliad ysgol arferol, yn aml gartref neu o fewn grwpiau addysg gartref, dan arweiniad yr awdurdod lleol.

Uned cyfeirio disgyblion – lleoliadau amgen lle gall disgyblion ag anghenion cymorth cymhleth lluosog ddysgu.

Cael Cymorth yn yr Ysgol

Yn y lleoliadau addysgol, bydd darpariaethau cyffredinol a thargedol ar gael i fyfyrwyr. Bydd darpariaeth gyffredinol a chyfrifoldeb cynnar ar gael i'r holl fyfyrwyr sy'n wynebu rhwystrau wrth gyrraedd eu potensial. Gall y math hwn o gefnogaeth amrywio o leoliad i leoliad, gall teuluoedd siarad â'u hysgol am yr hyn sydd ar gael.

Dim ond pan fo angen dysgu ychwanegol a nodwyd sydd angen cymorth y tu hwnt i ddarpariaeth gyffredinol y mae darpariaethau arbenigol ar gael. Gelwir hyn yn ddarpariaeth dysgu ychwanegol (DdY) ac mae'n galw am gynllun datblygu unigol (CDU).

Bydd gan bob sefydliad ysgol Gydlynydd Anghenion Dysgu ychwanegol (CydADY). Yr athrawon hyn fel arfer yw'r bobl gyntaf i siarad â nhw am ddod o hyd i gymorth a chefnogaeth o fewn lleoliad ysgol. Os byddai’n well gennych beidio â siarad â’ch Cydlynydd ADY, derbyn addysg gartref neu gael eich addysgu mewn uned cyfeirio disgyblion, gallwch gysylltu ag adran addysg y cyngor.https://www.gov.uk/find-local-council

Cynllun Datblygu Unigol (CDU)

Mae cynllun datblygu unigol yn ddogfen gyfreithiol sy’n cael ei chreu ar gyfer dysgwyr sydd ag angen dysgu ychwanegol a nodwyd sydd â darpariaeth ddysgu unigol ofynnol. Dylai’r ddogfen hon fod yn ddogfen sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn sy’n amlinellu anghenion, canlyniadau a dyletswydd y dysgwr gan wahanol sefydliadau i helpu’r dysgwr. Mae rhagor o wybodaeth ar gael yma ar wefan llywodraeth cymru:https://www.gov.wales/additional-learning-needs-transformation-programme-frequently-asked-questions-html#52873 . Hefyd, mae gwasanaethau addysgol Caerdydd wedi creu “canllaw sut i gwblhau pob adran” defnyddiol sydd i’w weld yma.

O dan y ddeddfwriaeth newydd, bydd Cynlluniau Datblygu Annibynnol (CDU) yn disodli’r “camau gweithredu ysgol” a’r “datganiadau”. Bydd y cynlluniau hyn yn canolbwyntio ar yr unigolyn ac yn cael eu diweddaru'n barhaus fel un pwynt cyfeirio.

Mae’n bwysig bod teuluoedd yn deall ac yn gwybod am y newidiadau newydd i bobl ag anghenion cymorth. Bydd y ddolen ganlynol yn eich cefnogi i ddeall newidiadau a phrosesau allweddol o fewn addysg. Mae yna ychydig o ddogfennau gwahanol ar gyfer pobl ifanc, rhieni a gweithwyr proffesiynol:

https://gov.wales/additional-learning-needs-special-educational-needs

Cyhoeddir y Cod Anghenion Dysgu Ychwanegol gan lywodraeth Cymru i helpu pobl i ddeall y ddeddfwriaeth. Mae’r cod ochr yn ochr â’r ddeddf newydd yn darparu canllawiau statudol ar gyfer diwallu anghenion pobl ifanc.

Adolygiadau

Rhaid cynnal cyfarfodydd adolygu 12 mis o greu neu adolygu'r CDU yn flaenorol. Mae adolygiadau yn gyfle i weithwyr proffesiynol, teuluoedd a phobl ifanc drafod y cynlluniau presennol sydd ar waith i gefnogi pobl ag anghenion cymorth ychwanegol. Gellir gwahodd unrhyw berson proffesiynol neu bwysig i'r unigolyn i'r cyfarfod. Rhaid i’r cyfarfod fod ar adeg sy’n addas i’r teulu ac sy’n cynnwys anghenion yr unigolyn. Gall teuluoedd, awdurdodau lleol, sefydliadau addysgol neu weithwyr proffesiynol y GIG alw cyfarfod pryd bynnag y byddant yn teimlo bod newid sylweddol wedi bod mewn amgylchiadau.

Mae Tribiwnlys Addysg Cymru

Mae Tribiwnlys Addysg Cymru (ETW) yn dribiwnlys annibynnol a ariennir gan Lywodraeth Cymru. Bydd y sefydliad hwn yn helpu i ddatrys anghydfodau ynghylch darparu cymorth addysgol a hawliadau gwahaniaethu. Mae gan eu gwefan amrywiaeth o adnoddau i rieni a phobl ifanc yn eu hadran cyhoeddiadau:https://educationtribunal.gov.wales/about

Oedran ysgol ôl-orfodol

Bydd rhai pobl ifanc yn gorffen ysgol yn 16 oed ac yn mynd i leoliad ôl-16 fel coleg, hyfforddeiaeth neu brentisiaeth. Efallai y bydd gan bobl ifanc mewn lleoliad addysgol arbenigol yr opsiwn i aros tan flwyddyn eu pen-blwydd yn 19 oed. Ar ôl gorffen oedran ysgol gorfodol, mae pobl ifanc sydd angen sefydliad ôl-16 arbenigol annibynnol yn gallu gwneud cais am gyllid i gael mynediad i leoliad. Gellir cael rhagor o wybodaeth am hyn yma ar wefan y llywodraeth: https://www.gov.wales/additional-learning-needs-and-education-tribunal-wales-act-2018-guidance-local-authorities-interim#100545

Trafnidiaeth

Gellir darparu cludiant trwy awdurdodau lleol ar gyfer myfyrwyr hyd at oedran ysgol gorfodol, ond mae meini prawf y mae'n rhaid i deuluoedd eu bodloni. Mae’r rhain i’w gweld ar wefan pob awdurdod lleol:

1. https://www.gwynedd.llyw.cymru/en/Residents/Schools-and-learning/Financial-help-support/Free-school-transport.aspx

2. https://www.conwy.gov.uk/en/Resident/Education-and-Families/School-Transport/Free-School-College-Transport.aspx

3. https://www.denbighshire.gov.uk/en/education-and-schools/grants-and-funding/free-school-transport/free-school-and-college-transport.aspx

4. https://www.flintshire.gov.uk/en/Resident/Schools/School-Transport-Application.aspx

5. https://www.wrexham.gov.uk/service/school-transport

6. https://www.anglesey.gov.wales/en/Residents/Schools-and-learning/School-transport/Frequently-Asked-Questions.aspx